Welkom bij het Studenten Pastoraat Enschede

Contact

You can allways contact us at: info@studentenpastoraatenschede.nl

Wie wij zijn

Next Taizé prayer will take place on Wednesday may 3th, 7.00p.m., at the Vrijhof, Room 2.29
(temporary Quiet/Prayer-room)
Taizé celebrations temporarily postponed

Prayer from the Taizé-service of march 2, 2022

God of love,

Tonight we feel small, helpless and lost.

I don’t even know where to begin describing our feelings about Ukraine and the war.

But I don’t have to; you know the pain in our harts, and in our souls. 

The feeling of loss, loss of faith in humanity, loss of hope for the future, loss of a fundamental feeling of safety in our world. 

If there has even been a time that we need you, it is now.

We pray, for ourselves, for Europe and for the world. 

Please let the light of your Holy Spirit shine in these darkest of times.

Please help us stand in solidarity with those who suffer, those who live in fear, and those who are struggling to keep hope.

Please help us to ease the suffering, to abandon the fear, and to keep hope, for our own sake, and for the sake of Europe.

And please send your Holy Spirit, the Spirit of peace,

to inspire the leaders of the nations, and us all.

Please be with the world, in our hour of need and let your light shine amongst us.

Amen.

 

Oorlog en Theologie

‘Waar zijn jullie Bonhoeffers, waar zijn jullie Barths?’

‘Bidden is goed, maar vandaag duidelijk niet genoeg; als Ester gewoon had gebeden en gezegd dat ze tegen genocide was en niets had gedaan, zou de geschiedenis van Israël niet veranderd zijn. Waar zijn jullie Bonhoeffers, waar zijn jullie Barths?’. Aan het woord is Valeri Antoniuk, leidsman van de Baptisten in Oekraïne. In het Facebookbericht waarin hij op 1 maart j.l., na de eerste week oorlog, deze woorden schrijft, richt hij zich met name tot de Russisch Orthodoxe kerk, welke bij monde van Patriarch Kirill expliciet de zegen over de oorlog in Oekraïne heeft uitgesproken. Dat is wat deze oorlog misschien nog wel extra rampzalig maakt. Dat het weer het christendom is dat er een grote rol in speelt. Dat het weer de kerk is die niet eens weerloos is, maar intens medeverantwoordelijk. De kerkelijke retoriek, waarin een beroep wordt gedaan op het zgn. ‘heilige Rusland’, maakt volop deel uit van de rechtvaardiging die voor deze oorlog wordt aangevoerd. In dit narratief wordt de staatsmacht ingezet voor het herstel van een bepaalde traditioneel culturele, morele en spirituele éénheid in een door een gezamenlijke taal én gezamenlijke religie verbonden natie. Kortom, dit is een ‘Heilige Oorlog’.

Daarmee wordt aan de politieke en economische belangen, die aan elke oorlog ten grondslag liggen, ook een theologische dimensie toegevoegd. Ofwel, ook kerk en theologie zijn in deze oorlog in het geding. Naast het verzet van wapens en sancties is daarom ook theologisch verzet nodig. Maar hoe verzet je je tegen een ‘Heilige Oorlog’? Niet door er zelf van de weeromstuit ook een Heilige Oorlog van te maken. Niet door dan ook maar ‘onze God’ in stelling te brengen, waarbij de Oekraïense legers opkomen voor de Oekraïens Orthodoxe kerk, of waarbij, godbetert, straks de westerse legers strijden voor de Westers Katholieke God. Maar hoe dan wel?

Antoniuk wijst in zijn Facebookbericht impliciet een andere weg. Namelijk door de namen te noemen van Dietrich Bonhoeffer en Karl Barth. Bonhoeffer en Barth staan beiden voor compromisloos verzet tegen Hitler. En zo samen genoemd staan ze vooral voor een verzet met diepe wortels. Impliciet refereert Antoniuk aan de zgn. ‘theologische (!) verklaring van Barmen’. In deze uit 1934 stammende verklaring[1] keren de opstellers zich tegen de officiële Duitse kerk, welke zich begin jaren dertig op religieuze gronden (!) volledig achter het Nationaal Socialisme had geschaard. Het appèl op bloed, bodem en volk, op verhevenheid van het eigen ras en de bewondering voor leiderschap, autoriteit en macht, alsmede het beroep op het natuurrecht spreekt velen in de kerk diep aan, omdat het religieus van aard is. Maar, zo wordt in ‘Barmen’ verwoord, deze religie is pure ketterij. Niet alleen dient de kerk fundamenteel afstand te nemen van een staat die zich op deze manier religieus profileert, ze dient ook tegen zo’n staat in verzet te komen. “Wij verwerpen de valse leer, als zou de staat, boven zijn bijzondere opdracht uit (nl. zorgen voor recht en vrede – JZ), de enige en totale ordening van het menselijk leven moeten en kunnen worden en zo ook de plaats en de taak van de kerk overnemen.” (Barmen, These 5) – om maar één rake zin uit ‘Barmen’ te citeren.

Bijzonder is het om te zien dat elders in de Orthodoxe kerken de uitdaging van Antoniuk inmiddels wel is opgepakt. Op 13 maart, de ‘zondag van de Orthodoxie’, publiceerde een groep Orthodoxe theologen uit de Verenigde Staten en Griekenland een verklaring[2] waarin zij ingaan op het religieuze taalgebruik van Poetin en Kirill. In de verklaring worden politieke uitspraken niet geschuwd. Maar ten diepste is de verklaring theologisch van aard. Net als in ‘Barmen’ volgt in de verklaring op elke belijdenis gelijk een verwerping. De actualiteit van het christelijk belijden wordt daarmee heel helder.

Enigszins parafraserend en sterk samengevat klinkt dat dan zo:
We belijden de Heiligheid van Gods Koninkrijk. En we verwerpen dus elke staat die zichzelf Heilig noemt, of die zichzelf als Redder ziet. Want zo’n staat maakt zichzelf te groot… en God te klein.
We belijden het hemels burgerschap van alle mensen. En we verwerpen dus de verabsolutering van welke aardse staatsvorm ook. En al helemaal verwerpen we elke vereenzelviging van kerk en staat.
We belijden de gehoorzaamheid die we als mensen aan Christus zijn verschuldigd. Maar we verwerpen daarmee een staat die ultieme gehoorzaamheid vraagt.
We belijden de uiteindelijke éénheid en gelijkheid van álle mensen in Christus (noch slaaf, noch vrije, noch Jood, noch Griek – Galaten 3,28), en dus verwerpen we alle gevoelens van etnische, nationale of culturele superioriteit.
We belijden Christus’ opdracht tot liefde voor onze vijanden. We verwerpen daarom elke leer die verdeeldheid, wantrouwen, haat en geweld tussen volkeren, religies, geloofsovertuigingen, naties of staten aanmoedigt en die degenen demoniseert die de staat als ‘anders’ beschouwt.
We belijden Christus’ opdracht om actief onze naasten lief te hebben en vredestichters te zijn, zelfs ten koste van ons eigen leven. En we verwerpen daarom een kerk die alleen maar passief kan bidden voor vrede, ook als dat uit angst gebeurt.
We belijden dat Jezus ons oproept om voor de waarheid op te komen. En we verwerpen daarom alle taalgebruik dat eufemistisch spreekt van een ‘speciale militaire operatie’, ‘gebeurtenis’ of ‘conflict’, waardoor het kwaad van de oorlog wordt ontkend.

Het verrast niet dat de verklaring de leer van het ‘Heilige Rusland’ bestempelt als “een valse leer” Die overigens wel “velen in de Orthodoxe kerk aanspreekt…”. Maar let nu op hoe deze laatste zin verder gaat: “… en zelfs wordt overgenomen door extreem-rechtse groeperingen en Rooms-katholieke en Protestantse fundamentalisten.” Daarmee krijgt de verklaring tegelijk een uitstraling die verder reikt dan alleen de Russische Orthodoxie. Deze ketterij bedreigt het hedendaags christendom in z’n volle breedte.

Waarvan acte!
Jaco Zuurmond

[1] In de PKN-kerkorde wordt ‘Barmen’ uitdrukkelijk genoemd: “De kerk erkent de betekenis van de theologische verklaring van Barmen voor het belijden in het heden.”

[2] De officiële Nederlandse vertaling van de verklaring: https://publicorthodoxy.org/wp-content/uploads/2022/03/Verklaring-over-de-leer-van-de-Russische-Wereld-corr.pdf

Bonhoeffer over oorlog

Duidelijkheid in het denken over oorlog en vrede
Een tekst van Dietrich Bonhoeffer

Er bestaat in de gevallen wereld een recht op strijd. Maar dat betekent geen recht op oorlog. (…) De moderne oorlog valt daarom niet meer onder het begrip strijd, omdat deze met zekerheid leidt tot de zelfvernietiging van beide strijdende partijen. (…) De moderne oorlog vernietigt ziel en lichaam. Maar omdat wij de oorlog in geen geval als ene goddelijke beschikking en dus als een gebod van God mogen opvatten, en omdat anderzijds de oorlog geïdealiseerd en geheiligd moet worden om te kunnen bestaan, moet de kerk over de moderne oorlog, de banvloek uitspreken; niet omdat de kerk fanatiek aan één gebod – in dit geval het vijfde – de absolute voorrang verlenen zou boven alle andere geboden, maar uit gehoorzaamheid aan het gebod van God, dat ons heden gegeven wordt. Dit gebod luidt, dat er geen oorlog meer mag zijn, omdat deze de blik op de openbaring verduistert. Wij mogen in dit verband niet schuwen het woord pacifisme te gebruiken. Zo zeker als wij het uiteindelijk pacem facere (vrede stichten) aan God overlaten, zo zeker moeten wij ook pacem facere ter overwinning van de oorlog.



Interview studentenpastor / chaplain Jaco Zuurmond

Lees hier het interview met onze nieuwe studentenpastor – Read here the interview with our new chaplain:

Een artikel van C.J. Dippel:

For international sunday-services

Please see the website of the International Christian Fellowship Enschede

Taizé-Ashwednesday-service